sep 2020 Gameverslaving? Game over!

Omwille van de coronacrisis spendeerden meer jongeren tijd aan games dan ze anders doen, omdat school- en vele andere activiteiten grotendeels wegvielen. Doordat ook ouders vaak van thuis werkten, was het voor veel jongeren die problematisch veel gameden veel moeilijker om dit te verbergen. Anderzijds zullen er ook jongeren zijn, die omwille van het teveel aan vrije tijd een gameprobleem ontwikkeld hebben. Nu het schooljaar opnieuw van start gaat, is het belangrijk dat ze een goede balans vinden tussen inspanning en ontspanning.

In deze “Tip van de maand” willen we daarom stilstaan bij de mogelijke signalen van een gameverslaving en ouders tips meegeven om, indien nodig, tijdig in te grijpen.

Wat is gamen?
Gamen is het spelen van games. Dit zijn digitale spelen op computer, console, tablet of smartphone, die zowel offline als op het internet gespeeld kunnen worden. Denk bijvoorbeeld aan de verschillende “brain games” die ook op sociale media circuleren. Spelers kunnen alleen, samen met of tegen anderen gamen. Die andere spelers kunnen in dezelfde ruimte zitten, maar bij online games kunnen deze zich ook aan de andere kant van de wereld bevinden.

Internet en (online) games maken nu eenmaal deel uit van de leefwereld van elk kind. Gamen is een deel van de vrije tijd van heel wat kinderen, jongeren, maar zeker ook volwassenen. Het feit dat je kind gamet is dus heel normaal, maar als ouder wil je natuurlijk een gezond evenwicht bewaren tussen al die schermtijd.

Waarom is gamen zo verleidelijk?

1. Competitie en respect:
   Games zorgen ervoor dat spelers actief gaan deelnemen aan het verhaal en onderscheiden zich hierdoor van andere media. Zij zijn zo ontworpen dat spelers zich betrokken voelen en aangemoedigd worden om steeds beter te worden en verder te geraken in het spel. Een goed ontworpen game speelt in op een spelers’ gezond gevoel voor competitie en daagt hem uit om steeds beter te worden en meer punten te verdienen. In vele spellen is het ook zo dat spelers een zekere status kunnen uitbouwen door te pronken met de verschillende wapens die zij doorheen het spel hebben te weten bemachtigen.
   
   
2. Andere wereld:
   Veel games laten het toe dat spelers hun eigen verhaallijn kunnen schrijven in een fantasiewereld. Door bovendien nog eens een eigen personage (avatar) aan te maken en een andere identiteit aan te nemen, ontsnappen veel mensen aan de dagelijkse sleur en routine, en kunnen ze experimenteren met verschillende persoonlijkheidskenmerken en vaardigheden. Risico is echter dat een speler zo diep geconcentreerd kan zijn door de uitdagingen in het spel, dat hij alle gevoel van tijd en realiteit verliest.
   
   
3. Ontspanning en entertainment:
   Gamen heeft natuurlijk ook een ontspannende en entertainende factor. Denk bijvoorbeeld maar aan de muziek, designs, de details binnen die virtuele wereld,… Ook het feit dat je samen met je vrienden online kan afspreken om een game te spelen geeft zeker een meerwaarde. Er ontstaan soms zelfs (internationale) vriendschappen.

Is gamen dan wel een probleem?
Zoals eerder al aangegeven maken games deel uit van de vrije tijd van heel wat kinderen. Gamen op zich is dus heel normaal en vorm in se geen probleem. Bovendien zijn veel games ook erg leerrijk. Zo kan het spelen van een game je helpen om heel wat vaardigheden, zoals ruimtelijk inzicht, reactiesnelheid, concentratie, enz. te versterken. Maar zonder andere, nevenactiviteiten om de vrije tijd te vullen, hebben kinderen en jongeren niet de mogelijkheid om ook andere ervaringen op te doen en zo ook andere talenten te ontdekken en verder te ontwikkelen. Gamen op zich is dus niet per se slecht, maar alleen maar gamen is dat wel.

Hoe herken ik een gameverslaving bij mijn kind?
Het aantal uren dat iemand gamet is niet voldoende om vast te stellen of iemand een probleem heeft, want niet iedereen die veel gamet ondervindt hierdoor ook problemen. Belangrijker is de vraag te stellen welke plaats het gamen in iemands leven is gaan innemen en of het gaat ten koste van andere dingen. Is dit laatste het geval, dan is het mogelijk dat gamen niet enkel meer gezien wordt als een hobby.

Mogelijke gevolgen zijn:

1. Emotionele impact: Je kind is angstig, prikkelbaar en humeurig wanneer het niet in de mogelijkheid is om te gamen.
   
   
2. Fysieke impact: Men gamet dermate veel en lang, dat het dag- en nachtritme begint te vervagen. Kinderen zijn overdag zo moe en slaperig en klagen over vermoeidheid. Uiteindelijk kan dit ook gepaard gaan met het minder verzorgen van zichzelf.
   
   
3. Relationele impact: Kinderen spenderen alle beschikbare vrije tijd aan het gamen en hebben uiteindelijk geen behoefte meer aan andere sociale activiteiten met vrienden of familie. Het gezin, vrienden, andere hobby’s en schoolwerk wordt compleet verwaarloosd.
   
   
4. Weerslag op school of werk: De gezonde balans tussen inspanning en ontspanning is compleet verstoord. Dit resulteert in slechtere schoolresultaten, schoolverzuim, enz.

Ga natuurlijk niet af op een enkel signaal, maar maak het totaalplaatje op. Herken je meerdere signalen, grijp dan in en praat erover met je kind. Benoem wat je opmerkt en maak het probleem bespreekbaar.

Hoe hou ik het gezond?

1. Bespreek op voorhand welke games je kind mag spelen. De PEGI-symbolen op de verpakking geven heel goed aan voor welke leeftijd het spel geschikt is en welke ongewenste inhoud (geweld, seks, …) de game kan bevatten.
   
   
2. Maak duidelijke afspraken over wanneer, hoe lang, waar en met wie je kind mag gamen. Leg ook steeds goed uit waarom je een regel die je oplegt belangrijk vindt. Zo kan je er bijvoorbeeld voor kiezen om je kind pas te laten gamen nadat het huiswerk en de huishoudelijke taken zijn afgewerkt omdat je niet wilt dat de schoolresultaten in het gedrang komen. Of kies je ervoor om de schermtijd te beperken en deze in te stellen door gebruik te maken van de parental control tool.
   
   
3. Stimuleer als ouder ook andere activiteiten en betrek je kinderen zoveel mogelijk bij leuke gezinsactiviteiten, hobby’s of huishoudelijke taken. Stimuleer hen om zoveel mogelijk ‘in real life’ met vrienden af te spreken.
   
   
4. Geef zelf ook het goede voorbeeld en zorg voor een gezond evenwicht wat betreft je eigen schermtijd.

Heb je nog vragen of maak je je ernstig zorgen over het gamegedrag van je kind?
Op de website van De Druglijn vind je meer informatie.
Ook indien je advies of (professionele) hulp nodig hebt, kan je bij hun instanties terecht.

Wordt gamen meer dan een spel? Doe dan de zelftest.
Deze is anoniem en gratis en helpt spelers nagaan hoe riskant hun gamegedrag is.
De test geeft meteen na het invullen ook een kort advies. Er is een versie voor meerderjarigen, maar ook één voor minderjarigen.